សញ្ញាញឹកញាប់ជំងឺថបបារម្មណ៍៖
ជំងឺនេះ មានសញ្ញាទៅលើ (១) រាងកាយ (២) ផ្លូ វចិត្ត និង (៣) អាកប្បកិរិយា។
១. រោគសញ្ញារាងកាយ៖ បេះដូងដើរញាប់ ចង្វាក់ដង្ហើមខ្លី វិលមុខ ស្រវាំងភ្នែក រោយកញ្ចឹងក ស្ងួតមាត់ បែកញើសហួសប្រមាណ ត្រជាក់ចុងដៃ-ជើង រសេះរសោះ-អស់កម្លាំងល្ហិតល្ហៃ ចុកចាប់-តឹងណែនសាច់ដុំ ចង្អោរ-ក្អួត នោមញឹក ឧស្សាហ៌កោសខ្យល់ ស្រឹត ពិបាកគេង-គេងមិនលក់។ល។
“ជំងឺផ្លូវចិត្តដែលអាចព្យាបាលជាសះស្បើយ”
ជំងឺធ្លាក់ទឹកចិត្ត គឺជាជំងឺខួរក្បាលនិងផ្លូវចិត្ត ដែលកើតឡើងជាញឹកញាប់មួយដែលអាចជះឥទ្ធិពលអាក្រក់មកដល់ជីវិតមនុស្សយើង។ រោគសញ្ញានៃជំងឺធ្លាក់ទឹកចិត្តដូចជា៖
- ការមានអារម្មណ៍សោកសៅជាប្រចាំ
- ការបាត់បង់ចំណាប់អារម្មណ៍ឬការសប្បាយ
- ការមានអារម្មណ៍ថាមានកំហុសឬអោយតម្លៃខ្លួនឯងទាប
- មានការរំខានដល់ដំណេក
- ការឃ្លានអាហារនិងថាមពលផ្លូវភេទថយចុះ
- មានការនឿយហត់និងការផ្តោតអារម្មណ៍មិនល្អ
- អារម្មណ៍អស់សង្ឃឹម
- គំនិតធ្វើអត្តឃាត
ជំងឺធ្លាក់ទឹកចិត្ត អាចមានរយៈពេលពីច្រើនសប្តាហ៍ទៅច្រើនឆ្នាំហើយអាចកើតឡើងម្តងហើយម្តងទៀត។ហើយវាអាចធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សមត្ថភាពក្នុងការបំពេញការងារនិង ការរស់នៅក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃរបស់យើង។
ការព្យាបាលជំងឺធ្លាក់ទឹកចិត្ត ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន រួមមាន ៖
• ការព្យាបាលបែបចិត្តសាស្ត្រ
• ឱសថប្រឆាំងជំងឺធ្លាក់ទឹកចិត្ត
• ការព្យាបាលដោយការរំញោជកោសិកាខួរក្បាល(rTMS)
• ការព្យាបាលដោយការឆក់ចរន្តអគ្គីសនី(ECT)
ការព្យាបាលដោយការរំញោជកោសិកាខួរក្បាល (rTMS) ជាជម្រើសសម្រាប់ អ្នកជំងឺធ្លាក់ទឹកចិត្តដែលមិនធូរស្រាលជាមួយនឹងការប្រើឱសថរឺមិនអាចទទួល រឺមិនចង់ទទួលផលវិបាកពីការប្រើប្រាស់ឱសថប្រឆាំងជំងឺធ្លាក់ទឹកចិត្ត។
មន្ទីរសំរាកព្យាបាលជំងឺផ្លូវចិត្ត អាម៉ារី បានប្រើវិធីសាស្ត្រទំនើបព្យាបាលចុងក្រោយបំផុតសម្រាប់ការព្យាបាលដោយការរំញោជកោសិកាខួរក្បាល rTMSនេះ ។បច្ចេកទេសនៃការព្យាបាលនេះត្រូវបានយកទៅព្យាបាលជំងឺធ្លាក់ទឹកចិត្ត និងជំងឺខួរក្បាលនិងផ្លូវចិត្តដទៃទៀតដោយមានការទទួលស្គាល់ស្តង់ដារពី FDA សហរដ្ឋអាមេរិក។
ការព្យាបាលនេះ មិនតម្រូវឱ្យមានការប្រើថ្នាំសន្តំ រឺសន្លប់ទេ ហើយឧបករណ៏សំរាប់ព្យាបាលនេះត្រូវបានដាក់នៅលើស្បែកក្បាលដោយកំណត់ទីតាំងការរំញោច នៅតំបន់ខួរក្បាលដែលជាបុព្វហេតុនៃជំងឺធ្លាក់ទឹកចិត្ត។
ដំណើរការនៃការព្យាបាល ដោយបច្ចេកទេសទំនើបនេះជាធម្មតាមាន រយៈពេល ២០ នាទីហើយអ្នកជំងឺត្រូវធ្វើ ០៥ថ្ងៃក្នុង១សប្តាហ៍ក្នុងរយៈពេលពី៤ ទៅ៦សប្តាហ៍។
ដំណើរការនៃការព្យាបាល
សម្រាប់ដំណើរការព្យាបាលនីមួយៗ លោកអ្នកនឹងត្រូវអង្គុយលើកៅអីមួុយដែលមានផាសុខភាព។ដោយសារតែឧបករណ៍ rTMSប្រើរំញោជម៉ាញេទិកដូចនេះមុនពេលចាប់ផ្តើមការព្យាបាលអ្នកនឹងត្រូវបានស្នើសុំឱ្យយក ចេញនៅវត្ថុដែលងាយឆ្លងម៉ាញេទិច (ដូចជាគ្រឿង អលង្ការ រឺកាតឥណទាន) ។ លោកអ្នកនឹងតម្រូវឱ្យពាក់ឆ្នុកត្រចៀកក្នុងពេលព្យាបាល
ដើម្បីបន្ថយសំឡេងរំខាន និងការពារការស្តាប់របស់អ្នក ពីសំឡេងឧបករណ៍ rTMS។
ក្នុងដំណើរការព្យាបាលលើកដំបូង ការវាយតំលៃនិងវាស់វែងជាច្រើនត្រូវបានធ្វើឡើងដើម្បីធានាថាឧបករណ៏ rTMS នេះ នឹងត្រូវបានប្រើប្រាស់យ៉ាងត្រឹមត្រូវក្នុងការព្យាបាល។
មុនពេលការព្យបាលចាប់ផ្តើម វេជ្ជបណ្ឌិត នឹងធ្វើការវាយតំលៃពី កម្រិតភ្ញោជម៉ូទ័ររបស់អ្នក(Motor Threshold)។ ការវាស់កម្រិតភ្ញោជម៉ូទ័ររបស់អ្នក (Motor Threshold) ត្រូវបានធ្វើឡើងដោយការរំញោជខ្លីៗជាច្រើនដង ពីឧបករណ៍ rTMS នេះ ។ កម្រិតភ្ញោជម៉ូទ័រ (Motor Threshold) គឺជាចំនួនអប្បបរមានៃថាមពលម៉ាញ៉េទិចដែលធ្វើឱ្យមេដៃរបស់អ្នកកំរើក (វាអាចប្រែប្រួលពីមនុស្សម្នាក់ទៅមនុស្សម្នាក់ទៀត)។
នៅពេលដែល កម្រិតភ្ញោជម៉ូទ័រ (Motor Threshold) ត្រូវបានកំណត់។ បន្ទះឧបករណ៍ rTMSនឹងត្រូវបានដាក់នៅលើស្បែកក្បាលដែលជាទីតាំងនៃតំបន់ខួរក្បាលដែលគ្រប់គ្រងទឹកចិត្តនិងអារម្មណ៍។តំបន់នេះមានចម្ងាយ 5-8 សង់ទីមែត្រ ពីលើខួរក្បាលខាងឆ្វេង។
ក្រុមគ្រូពេទ្យនឹងធានាថាអ្នកអង្គុយបានស្រួលនិងមានផាសុកភាព ហើយពួកយើងនឹងដាក់មួកក្រណាត់ដែលត្រូវបានរចនាឡើងយ៉ាងពិសេសនៅលើក្បាលរបស់អ្នកហើយមួកក្រណាត់នេះ ត្រូវបានប្រើសំរាប់កំណត់ទីតាំងពិតប្រាកដសម្រាប់ដាក់ឧបករណ៏ព្យាបាល។
ក្នុងអំឡុងពេលនៃការព្យាបាល អ្នកនឹងលឺសូរសំឡេង “ពីបពីប” ជាបន្តបន្ទាប់ហើយអ្នកនឹងមានអារម្មណ៍ដូចគេប៉ះសើរៗលើស្បែកក្បាលរបស់អ្នក(នៅខាងក្រោមបន្ទះឧបករណ៏
rTMS)។
ជាទូទៅវិធីសាស្ត្រនេះត្រូវបានអនុវត្ត នៅផ្នែកខាងឆ្វេងនៃក្បាល។ ប៉ុន្តែក៏អាចមានវិធីសាស្ត្រផ្សេងទៀតដែលត្រូវបានធ្វើនៅផ្នែកខាងស្តាំនៃក្បាលផងដែរ។វេជ្ជបណ្ឌិតឯកទេសពួកយើងនឹងពិភាក្សាពីវិធីសាស្ត្រដទៃទៀតជាមួយអ្នកក្នុងករណីចាំបាច់។
គម្រោងនៃការព្យាបាល
• ចំណុចទី១៖ ក្នុងអំឡុងពេលនៃការព្យាបាលនីមួយៗនឹងមានរយៈពេលប្រហែល ២០នាទី។ ការព្យាបាលត្រូវបានធ្វើ៥ដង ក្នុងមួយសប្តាហ៍(ច័ន្ទដល់សុក្រ) រហូតដល់ ៦ សប្តាហ៍។
• ចំណុចទី២៖ ការព្យាបាលបន្ថែមក៏អាចមានផងដែរ (ក្រោយបញ្ចប់ការព្យាបាល រោគសញ្ញាធូរស្រាលតែមួយរយៈ ហើយវាបានធ្វើទុក្ខមកវិញ)។ភាពសះស្បើយនៃការព្យាបាលនេះ អាចមានភាពខុសគ្នាពីមនុស្សម្នាក់ទៅមនុស្សម្នាក់។ម្តងម្កាល រោគសញ្ញាអាចវិលត្រឡប់មកវិញ នៅច្រើនខែបន្ទាប់ពីវគ្គព្យាបាលដំបូងត្រូវបានបញ្ចប់។ប្រសិនបើរោគសញ្ញាត្រលប់មកវិញ ការព្យាបាលរយះពេលខ្លី (៣ដង-៤ដង) នឹងត្រូវបានណែនាំ។
• ចំណុចទី៣៖ ដំណើរការនៃការព្យាបាល វេជ្ជបណ្ឌិតនឹងចេញវេជ្ជបញ្ជាសំរាប់ការព្យាបាល ដោយrTMS របស់អ្នក។ ដំណើរការនៃការព្យាបាលនឹងត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយដោយវេជ្ជបណ្ឌិតដែលទទួលការបណ្តុះបណ្តាលពិសេសស្តីពីការព្យាបាលដោយrTMS នេះ ។ បុគ្គលិកពួកយើងនឹងនៅជាមួយអ្នកក្នុងកំឡុងពេលនៃការព្យាបាល។អ្នកអាចបញ្ឈប់ការព្យាបាលបានគ្រប់ពេល ដោយស្នើរទៅកាន់បុគ្គលិកដែលមានវត្តមាន។
• ចំណុចទី៤៖ ក្នុងការស្រាវជ្រាវនានាការព្យាបាលដោយ rTMS ត្រូវបានកំណត់ថាមានប្រសិទ្ធភាពសុវត្ថិភាពល្អ និងផ្សារភ្ជាប់ជាមួយនឹងផលរំខានតិចតួចប៉ុណ្ណោះ។ ផលរំខានទូទៅមានដូចជាឈឺក្បាលតិចតួច និងមានអារម្មណ៍មិនស្រួលតិចតួចនៅកន្លែងដាក់ឧបករណ៏។ ការរំខានទាំងនេះមានលក្ខណៈស្រាលហើយជាទូទៅវានឹងថមថយទៅវិញ នៅពេលព្យាបាលបន្តបន្ទាប់មកទៀត។ថ្នាំបំបាត់ការឈឺចាប់អាចត្រូវបានប្រើដើម្បីសំរាលការរំខានទាំងនោះ។ មានហានិភ័យតិចតួចបំផុតនៃការកន្ត្រាក់ជា មួយនឹងការព្យាបាលនេះ ប៉ុន្តែហានិភ័យនោះវាទាបខ្លាំងណាស់(១: ៣០,០០០) ។
• ចំណុចទី៥៖ រាល់ពេលមុនការព្យាបាលចាប់ផ្តើមអ្នកនឹងត្រូវបានសួរបញ្ជាក់ម្តងទៀតថា៖
- អ្នកនៅតែចង់ និងយល់ព្រមទទួលការព្យាបាលដោយ rTMS?
- អ្នកនៅតែមានការព្រួយបារម្ភអំពីការព្យាបាលនេះទៀតទេ?
- អ្នកធ្លាប់មានផលប៉ះពាល់ណាមួយ ពីដំណើរការព្យាបាល rTMS ពីមុន?
សំនួរដែលតែងតែចោទសួរជាញឹកញាប់
សំនួរទី១៖ តើខ្ញុំអាចទទួលការព្យាបាលដោយ rTMS នៅកន្លែងណា និងនៅពេលណា?
លោក លោកស្រី អាចទទួលសេវានៃការព្យាបាលនេះ នៅមន្ទីរសំរាកព្យាបាលជំងឺផ្លូវចិត្តអាម៉ារី ហើយជាធម្មតាការព្យាបាលដំណើរការពីថ្ងៃច័ន្ទដល់ថ្ងៃសុក្រ។ បុគ្គលិកគ្លីនិកនឹងប្រាប់លោក លោកស្រី ពីពេលវេលាបែងចែកសម្រាប់កាលវិភាគនៃការព្យាបាល ។ លោក លោកស្រី អាចធ្វើការណាត់សំរាប់ការព្យាបាលក្នុងរយៈពេលយ៉ាងតិច៥ម៉ោង មុនការព្យាបាលចាប់ផ្តើម។ហើយរយៈពេល នៃការព្យាបាលចំណាយពេលមិនលើសពី៣០នាទីទេ។សម្រាប់ការណាត់ជួបលើកដំបូង លោកអ្នក ត្រូវបានណែនាំ ឱ្យមានសាច់ញាតិមិត្តភក្ដិឬអ្នកថែទាំអមដំណើរមកជាមួយ។
សំនួរទី២៖តើខ្ញុំគួរលេបថ្នាំរបស់ខ្ញុំ មុនពេលព្យាបាលដោយ rTMS រឹទេ?
អ្នកគួរតែប្រើថ្នាំតាមទម្លាប់របស់អ្នកតាមវេជ្ជបញ្ជា លើកលែងតែមានការបញ្ជាក់ផ្សេងទៀតពីគ្រូពេទ្យ។
សំនួរទី៣៖តើខ្ញុំអាចញ៉ាំអាហារ រឺ ផឹកទឹកមុនពេលព្យាបាល rTMS បានទេ?
ពិតជាបាន។ ការព្យាបាល ដោយ rTMS មិនត្រូវការការប្រើថ្នាំសន្លប់ទេ ដូចនេះអ្នកអាចញ៉ាំអាហារឬផឹកទឹកដូចធម្មតា។
សំនួរទី៤៖តើខ្ញុំអាចផ្លាស់ប្តូរចិត្ត មិនព្យាបាលវិញបានទេ?
ពិតជាបាន។ ពួកយើងនឹងស្នើសុំឱ្យអ្នកចុះហត្ថលេខា លើបែបបទយល់ព្រមមុនពេលរាល់ការព្យាបាលចាប់ផ្តើម។ លោកអ្នក អាចសុំបញ្ឈប់ការព្យាបាលរបស់អ្នកនៅពេលណាក៏បាន។ប្រសិនបើអ្នកចង់បញ្ឈប់ការព្យាបាល អ្នកអាចពិភាក្សាពីហេតុផលរបស់អ្នកជាមួយគ្រូពេទ្យនិង ដើម្បីសិក្សាពីជំរើសនៃការព្យាបាលជំនួសដទៃទៀត។
សំនួរទី៥៖តើខ្ញុំអាចបើកយានជំនិះដោយខ្លួនឯងបានទេ បន្ទាប់ពីធ្វើការព្យាបាលរួច?
ពិតជាបាន។ ការព្យាបាលនេះមិនប៉ះពាល់ដល់សមត្ថភាពរបស់អ្នកក្នុងការបើកបរឬធ្វើការងារទេ។ជាទូទៅអ្នកជំងឺភាគច្រើនអាចបើក យានជំនិះបានក្រោយការព្យាបាល។ សំរាប់ការព្យាបាលលើកដំបូងលោកអ្នកអាចមកជាមួយសាច់ញាតិ មិត្តភក្ដិ ឬអ្នកថែទាំ សម្រាប់ការគាំទ្រ។
សំនួរទី៦៖ តើខ្ញុំត្រូវរៀបចំខ្លួនជាពិសេសណាមួយ មុនពេលព្យាបាលដោយ rTMS ដែររឺទេ?
ត្រូវហើយ។គ្រូពេទ្យនឹងពិនិត្យកម្រិតសម្ពាធឈាម ជីពចរ និងកម្រិតអុកស៊ីសែនរបស់អ្នកមុនពេលចាប់ផ្តើមនៃការព្យាបាល។លោកអ្នកនឹងត្រូវណែនាំអោយ យកគ្រឿងអលង្ការចេញ (រួមទាំងខ្សែក ក្រវិល ប្រដាប់គៀបសក់)ទូរស័ព្ទចល័ត និងកាតធនាគានិងសំភារៈ ដែលអាចឆ្លងចរន្តម៉ាញេទិក។ សំភារៈរបស់អ្នកអាចរក្សានៅកន្លែងសុវត្ថិភាព។ដូចគ្នាដែរអ្នកអាច ចូលបន្ទប់ទឹកមុនចាប់ផ្តើមដំណើរការនៃការព្យាបាល។
សំនួរទី៧៖តើមានអ្វីកើតឡើងខ្លះក្នុងកំលុងពេលព្យាបាលដោយ rTMS?
សូមទទួលយកភាពកក់ក្តៅពីពួកយើង។ បុគ្គលិកពួកយើងនឹងនៅជាមួយអ្នក ក្នុងកំឡុងពេលនៃការព្យាបាលនេះ។