ការវង្វេង គឺជាបណ្តុំរោគសញ្ញាដែលប៉ះពាល់ទៅលើ ការចងចាំ ការគិត និងទំនាក់ទំនងសង្គមហើយអាចធ្វើអោយមានការរំខានខ្លាំងទៅលើការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ។ មានមូលហេតុជាច្រើនដែលអាចធ្វើអោយមានការវង្វេងជាពិសេសសំរាប់មនុស្សវ័យចំណាស់ដូចជាជំងឺអាល់សៃម័រជាដើម ។ ការវង្វេងខ្លះអាចជាសះស្បើយនៅពេលដែលការវង្វេងខ្លះទៀតមិនអាចវិលត្រលប់ទៅរកសភាពធម្មតាវិញបានទាំងស្រុង។

សញ្ញានៃជំងឺវង្វេង មានលក្ខណៈខុសៗគ្នា ទៅតាមមូលហេតុនៃប្រភេទជំងឺនិមួយៗបុ៉ន្តែរោគសញ្ញាដែលកើតញឹកញាប់មានដូចជា៖

1. បញ្ហាលើការយល់ដឹង

• ភ្លេចភ្លាំង (ជាទូទៅកត់សំគាល់ដោយអ្នកជុំវិញខ្លួនគាត់)
• ពិបាកទំនាក់ទំនងជាមួយអ្នកជុំវិញ (ពិបាករកនឹកពាក្យមកនិយាយ)
• ថយចុះភាពវាងវ័យក្នុងការងារប្រចាំថ្ងៃ
• ថយចុះសមត្ថភាពក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហា
• មិនអាចដោះស្រាយបញ្ហាស្មុគស្មាញបាន
• ថយចុះសមត្ថភាពក្នុងការរៀបចំផែនការ និងគំរោងនានា
• ពិបាកក្នុងការរក្សាលំនឹង និងចលនារាងកាយ
• ច្របូកច្របល់ចិត្ត និងភាន់ភាំង

2. បញ្ហាផ្លូវចិត្ត

• អត្តចរិកផ្លាស់ប្តូរ
• ធ្លាក់ទឹកចិត្ត
• ការថប់បារម្មណ៍
• អាកប្បកិរិយាមិនសមរម្យ
• សង្ស័យច្រើន
• ឆ្លេរឆ្លារ
• ការមមាល (ដូចជាលឺសូរសំឡេង រឺឃើញរូបភាពដែលអ្នកដទៃមិនលឺរឺឃើញ)

មូលហេតុ៖

ជំងឺភ្លេចភ្លាំង អាចបណ្តាលមកពីការខូចខាត រឺថយចុះសមត្ថភាពនៃកោសិកាប្រសាទក្នុងខួរក្បាលរបស់យើង។រោគសញ្ញារបស់វា មានភាពខុសគ្នាទៅតាមតំបន់នៃខួរក្បាល ដែលមានការប៉ះពាល់។ ប្រភេទជំងឺវង្វេងដែលមានការវិវត្តន៍ទៅមុខហើយមិនអាចត្រលប់ក្រោយ រួមមាន៖

1. ជំងឺអាល់សៃម័រ ជាជំងឺដែលមានញឹកញាប់ក្នុងចំណោមជំងឺវង្វេងដទៃ។ទោះបីជាបុព្វហេតុនៃជំងឺមួយនេះ មិនទាន់ត្រូវបានរកឃើញ ប៉ុន្តែការទាក់ទងនឹងការផ្លាស់ប្តូរហ្សែនចំនួន3 ដែលអាចឆ្លងពីឪពុកម្តាយទៅកូនត្រូវបានរកឃើញ។ហើយ ហ្សែនដ៏សំខាន់មួយដែលបង្កើនហានិភ័យគឺ apolipoprotein E4 (APOE) ។
2. ជំងឺវង្វេងដោយបញ្ហាសសៃឈាម ជំងឺមួយនេះអាច បណ្តាលមកពីការខូចខាត សសៃឈាម ដែលទៅចិញ្ចឹមខួរក្បាល។ រោគសញ្ញាដែលកើតមានញឹកញាប់លើសពីការ ភ្លេចភ្លាំងនោះមានដូចជា ថយចុះសមត្ថភាពក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាគិតយឺត មិនអាចផ្តោតអារម្មណ៍ និងពិបាករៀបចំផែនការ កាងារបាន។
3. Lewy body dementia ជាជំងឺវង្វេងដែលបណ្តាលមកពីភាពមិនធម្មតានៃកោសិកាខួរក្បាលម្យ៉ាង ហើយវាក៏ជាជំងឺមួយដែលកើតមានញឹកញាប់ក្នុងចំណោមជំងឺវង្វេងរបស់មនុស្សចាស់ជរាផងដែរ។ រោគសញ្ញាមានដូចជា មមើមមាយ ការមមាល(ឃើញរូបភាពដែលអ្នកដទៃមិនឃើញ)ពិបាកផ្តោតអារម្មណ៍និងចងចាំ ចលនាយឺតៗ ញ័រ និងរឹងៗ។
4. Frontotemporal dementia ជាជំងឺវង្វេងដែលបណ្តាលពីការខូចខាតកោសិកាខួរក្បាលនៃការផ្សារភ្ជាប់ ពីតំបន់ផ្នែកខាងមុខនិងផ្នែកចំហៀងនៃខួរក្បាល។ ការប៉ះពាល់ទាំងនេះ អាចរំខានដល់ បុគ្គលិកលក្ខណៈ អាកប្បកិរិយា ភាសា ការគិត ការសំរេចចិត្ត និងចលនា។

កត្តាហានិភ័យដែលងាយអោយកើតមានជំងឺវង្វេង៖

• មនុស្សចាស់ចាប់ពីអាយុ៦៥ឆ្នាំ
• ប្រវត្តិសមាជិកគ្រួសារមានជំងឺវង្វេង
• មនុស្សដែលមានជំងឺដោនសុីនដ្រូម
• កង្វះខាតរបបអាហារ និងការហាត់ប្រាណ
• ប្រវត្តិនៃការប្រើប្រាស់សុរាច្រើន
• ជំងឺបេះដូង និងសសៃឈាម
• អ្នកជំងឺធ្លាក់ទឹកចិត្ត
• អ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម
• អ្នកជក់បារី
• ការប៉ះទង្គិចខួរក្បាល
• អ្នកមានបញ្ហាដំណេករ៉ាំរៃ
• កង្វះវីតាមីន និងជីវជាតិខួរក្បាលមួយចំនួន
• ការប្រើប្រាស់ឱសថមាន និងគ្មានវេជ្ជបញ្ជាមួយចំនួនការបង្កាពីជំងឺវង្វេង ភ្លេចភ្លាំង

ជាការពិតណាស់ មិនមានវីធីសាស្ត្រជាក់លាក់ណាមួយអាចបង្ការ ជំងឺវង្វេងដែលបណ្តាលពីការរិចរិលនៃកោសិកាខួរក្បាលរបស់មនុស្សយើងទេ។ប៉ុន្តែក៏មានវីធីមានប្រយោជន៍មួយចំនួន ដែលអាចបង្ការពីជំងឺនេះផងដែរ ដូចជា៖

• រក្សាសកម្មភាពរស់រវើកនៃខួរក្បាលដូចជា ការអាន ការស្តាប់ លេងល្បែងចងចាំពាក្យ ល្បែងល្បងប្រាជ្ញាជាដើម។
• រក្សាភាពរស់រវើកនៃរាងកាយនិងទំនាក់ទំនងសង្គម៖ ហាត់ប្រាណជាប្រចាំអោយបានយ៉ាងតិច ១៥០នាទីក្នុង១អាទិត្យនិងព្យាយាមបង្កើតការទាក់ទងជាមួយមនុស្សជុំវិញអោយបានច្រើន។
• បញ្ឈប់ការជក់បារី៖មានការសិក្សាជាច្រើនបង្ហាញពីការផ្សារភ្ជាប់ការជក់បារី និងជំងឺវង្វេង។
• ទទួលទានវីតាមីនអោយបានគ្រប់គ្រាន់៖  ការបំពេញបន្ថែម វីតាមីនដេ វីតាមីនសុី និងវីតាមីនបេ ក៏អាចជួយកាត់បន្ថយនៃជំងឺវង្វេង ខ្លះផងដែរ។
• ព្យាបាលជំងឺបេះដូងនិងសសៃឈាម៖គ្រប់គ្រងអោយបានល្អនៅ សំពាធឈាម ការឡើងជាតិខ្លាញ់ ជំងឺទឹកនោមផ្អែម និងការឡើងទំងន់។
• ព្យាបាលជំងឺផ្លូវចិត្តនានាដែលអាចកើតមានដូចជាជំងឺធ្លាក់ទឹកចិត្ត និងជំងឺថប់បារម្មណ៍របស់មនុស្សចាស់ជរា។
• ទទួលទានអាហារសុខភាពដែលគ្រប់ជីវជាតិ
• គេងអោយបានគ្រប់គ្រាន់៖អនុវត្តអនាម័យក្នុងការគេង រឺក៏អាចរកការជួយពីគ្រូពេទ្យ
• ព្យាបាលបញ្ហាក្នុងការស្តាប់របស់អ្នកជំងឺ៖អ្នកដែលមានបញ្ហាក្នុងការស្តាប់ ងាយនឹងមានការវិត្តន៍ទៅជាជំងឺវង្វង