សញ្ញាញឹកញាប់ជំងឺថបបារម្មណ៍៖
ជំងឺនេះ មានសញ្ញាទៅលើ (១) រាងកាយ (២) ផ្លូ វចិត្ត និង (៣) អាកប្បកិរិយា។
១. រោគសញ្ញារាងកាយ៖ បេះដូងដើរញាប់ ចង្វាក់ដង្ហើមខ្លី វិលមុខ ស្រវាំងភ្នែក រោយកញ្ចឹងក ស្ងួតមាត់ បែកញើសហួសប្រមាណ ត្រជាក់ចុងដៃ-ជើង រសេះរសោះ-អស់កម្លាំងល្ហិតល្ហៃ ចុកចាប់-តឹងណែនសាច់ដុំ ចង្អោរ-ក្អួត នោមញឹក ឧស្សាហ៌កោសខ្យល់ ស្រឹត ពិបាកគេង-គេងមិនលក់។ល។
“ជំងឺផ្លូវចិត្តដែលអាចព្យាបាលជាសះស្បើយ”
ជំងឺដំណេក
តើអ្នកឧស្សាហ៍ជួបបញ្ហាដំណេកមែនទេ? វាអាចជាជំងឺដំណេក។ នេះជាវិធី ដើម្បីសម្គាល់រោគសញ្ញា និងទទួលការព្យាបាល ដែលអ្នកត្រូវការ។
តើជំងឺដំណេក គឺជាអ្វី?
មនុស្សភាគច្រើ នមានបញ្ហាដំណេកម្តងម្កាលប៉ុណ្ណោះ។ ជាទូទៅ វាបណ្តាលមកពីភាពតានតឹង ការធ្វើដំណើរ ការឈឺថ្កាត់ ឬការរំខានដទៃទៀតដែលប៉ះពាល់ដល់ទម្លាប់ការគេងរបស់យើង។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើបញ្ហាដំណេកកើតឡើងជ ប្រចាំ និងរំខានដល់ការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃនោះ អ្នកអាចនឹងមានជំងឺមួយហៅថាជំងឺដំណេក។
ជំងឺនេះ អាចជះឥទ្ធិពលដល់សមត្ថភាពក្នុងការគេងឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់របស់អ្នក ដោយវាធ្វើឱ្យលំបាកក្នុងការគេងជាប្រចាំហើយពេលក្រោកឡើង អ្នកនឹងមានអារម្មណ៍អស់កម្លាំង ឬងងុយគេងពេលថ្ងៃ។
…..ជារឿយៗ បញ្ហាក្នុងការគេងជាបទពិសោធន៍ដ៏គួរឱ្យធុញទ្រាន់។ អ្នកគេងមិនលក់នៅពេលយប់ ធ្វើឱ្យអ្នកមានអារម្មណ៍នឿយហត់នៅពេលព្រឹក និងឆាប់អស់កម្លាំងនៅពេលបន្ទាប់។ ហើយបន្ទាប់មកទៀតមិនថា អ្នកអស់កម្លាំងប៉ុណ្ណា អ្នកនៅតែមិនអាចគេងលក់នៅពេលយប់បន្ទាប់ដដែល។ ដូច្នេះវដ្តនៃបញ្ហាដដែលៗនេះអាចធ្វើ ឱ្យប៉ះពាល់ដល់អារម្មណ៍ ថាមពល ប្រសិទ្ធភាព និងសមត្ថភាពក្នុងការដោះស្រាយភាពតានតឹងរបស់អ្នក។…..
អ្នកអាចចាប់ផ្តើ មតាមដាន រោគសញ្ញា និងទម្រង់នៃការគេងរបស់អ្នក ហើយបន្ទាប់មកធ្វើការផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់ការរស់នៅពេលថ្ងៃ និងទម្លាប់គេងពេលយប់។ លើសពីនេះទៅទៀតក្រុមវេជ្ជបណ្ឌិតឯកទេសដំណេក នឹងជួយអ្នកក្នុងការដោះស្រាយទាំងនោះ។
“Calmness is the cradle of power.”
តើខ្ញុំអាចមាន ជំងឺវិបត្តិដំណេកដែរ រឺទេ?
តើអ្នក៖
- មានអារម្មណ៍ឆាប់ខឹង ឬងងុយគេងពេលថ្ងៃ?
- មានការពិបាកក្នុងការកុំឱ្យខ្លួនឯងងងុយគេងពេលនៅស្ងៀម ដូចជាពេលមើលទូរទស្សន៍ ឬអានសៀវភៅ?
- ងងុយគេង ឬមានអារម្មណ៍នឿយហត់ពេលធ្វើការ?
- ពិបាកប្រមូលអារម្មណ៍មែនទេ?
- ជារឿយៗត្រូវបានអ្នកដទៃប្រាប់ថា អ្នកឧស្សាហ៍អស់កំលាំងមែនទេ?
- មានប្រតិកម្មយឺតក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហានានាឬទេ?
- មានបញ្ហាក្នុងការគ្រប់គ្រងអារម្មណ៍របស់អ្នកមែនទេ?
- មានអារម្មណ៍ថា អ្នកឧស្សាហ៍ងងុយគេង ឬគេងលក់នៅពេលថ្ងៃមែនទេ?
- ឧស្សាហ៍ត្រូវការភេសជ្ជៈ ដែលមានជាតិកាហ្វេអ៊ីន ដើម្បីកុំឱ្យងងុយគេងពេលថ្ងៃដែរឬទេ?
ប្រសិន បើអ្នកកំពុងជួបប្រទះនូវរោគសញ្ញាខាងលើណាមួយជាប្រចាំ អ្នកប្រហែលជាកំពុងមានបញ្ហាដំណេក។
ប្រភេទផ្សេងៗនៃជំងឺដំណេក
ជំងឺគេងមិនលក់ (Insomina)
គឺជាការលំបាកក្នុងការសំងំគេង ឬគេងលក់ស្រួលនៅពេលយប់ ដែលអាចបណ្តាលមកពីស្ត្រេស ការដូរតំបន់ ម៉ោងគេងស្ថានភាពសុខភាព ឬថ្នាំដែលអ្នកកំពុងប្រើ ។ ការគេងមិនលក់ ក៏អាចបណ្តាលមកពីជំងឺផ្លូវចិត្តមួយចំនួន ដូចជាជំងឺដំណេក ជំងឺថប់បារម្មណ៍ និងជំងឺធ្លាក់ទឹកចិត្តជាដើម។
ជំងឺគេងមិនដកដង្ហើម (Sleep Apnea)
គឺជាជំងឺដំណេក ដែលកើតឡើងញឹកញាប់។ ការដកដង្ហើមរបស់អ្នក អាចឈប់ជាបណ្តោះអាសន្ន និងភ្លាមៗក្នុងកំឡុងពេលគេងលក់ ដែលធ្វើឱ្យអ្នកភ្ញាក់ដឹងខ្លួនញឹកញាប់។ ប៉ុន្តែ អ្នកប្រហែលជាមិនចាំពីការភ្ញាក់ដឹងខ្លួនច្រើនដងទាំងនោះទេ ហើយអ្នកទំនងជាមានសញ្ញាមួយចំនួនដូចជា អស់កម្លាំងពេលថ្ងៃ ឆាប់ខឹង ធ្លាក់ទឹកចិត្ត ឬការងារប្រចាំថ្ងៃរបស់អ្នកមានការធ្លាក់ចុះ។ ការគេងមិនដកដង្ហើម អាចជាជំងឺដំណេកធ្ងន់ធ្ងរ និងអាចមានគ្រោះថ្នាក់ ដូច្នេះអ្នកត្រូវទៅពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យ។
ជំងឺដែលមានរោគសញ្ញាជើងរសាប់រសល់ (RLS)
គឺជាជំងឺដំណេកម្យ៉ាង ដែលចេះតែធ្វើឱ្យយើងចង់កំរើកជើង (ឬដៃ) ឥតឈប់នៅពេលយប់។ ការជំរុញឱ្យមានការកំរើកនេះ កើតឡើងនៅពេលអ្នកកំពុងសម្រាក ឬទំរេតខ្លួន។ ការដែលចង់ចេះតែកំរើកជើងនេះ តែងកើតឡើងបណ្តាលមកពីអារម្មណ៍មិនសុខស្រួល ឈឺចាប់ ឬស្ពឹកស្រពន់ជើងជាដើម។
ជំងឺងងុយគេងពេលថ្ងៃ (Narcolepsy)
គឺជាជំងឺដំណេកមួយដែលធ្វើឱ្យងងុយគេងពេលថ្ងៃខ្លាំង និងមិនអាចគ្រប់គ្រងបាន។ វាបណ្តាលមកពីភាពមិនដំណើ រការនៃយន្តការខួរក្បាល ដែលគ្រប់គ្រងការគេង និងការភ្ញាក់។ ជំងឺនេះធ្វើឱ្យអ្នកគេងលក់ភ្លាមៗនៅគ្រប់ពេលដូចជានៅពេលអ្នកកំពុងនិយាយ ឬកំពុងធ្វើការ ឬក៏បើកបរក៏ដោយ។
ជំងឺដំណេកដែលរំខានចង្វាក់ សៀកាដៀន (Circadian Rhythm Sleep Disorder)
មនុស្សម្នាក់ៗមាននាឡិកាជីវសាស្ត្រមួយក្នុងខួរក្បាល ដែលអាចគ្រប់គ្រងវដ្តនៃការគេង និងការភ្ញាក់ក្នុងរយៈពេល២៤ម៉ោង ដែលយើងហៅថាចង្វាក់ សៀកាដៀន។
នៅពេលចង្វាក់ សៀកាដៀន ត្រូវបានរំខាន អ្នកនឹងមានបញ្ហាដំណេក ដូចជាលំបាកគេងពេលត្រូវគេង និងអាចងងុយគេងនៅពេលមិនត្រូវគេង។
ជំងឺដំណេកដែលបណ្តាលពីការផ្លាស់ប្តូរវេនការងារ
ជំងឺនេះកើតឡើងនៅពេលវេនការងារ និងនាឡិកាជីវសាស្ត្ររបស់អ្នកមិនមានភាពស៊ីចង្វាក់គ្នា។ នៅក្នុងសង្គម ២៤ម៉ោងមនុស្សខ្លះ ធ្វើការវេនយប់ អ្នកខ្លះធ្វើការវេនថ្ងៃ ឬប្តូរវេនចុះឡើង។ ដូចនេះ វេនការងារទាំងនេះ អាចបង្ខំឱ្យអ្នកធ្វើការនៅពេលដែលខួរក្បាល និងរាងកាយអ្នកប្រាប់ឱ្យចូលសម្រាក។
ជំងឺដំណេកដែលពន្យារពេលការគេង (Delayed Sleep Phase Disorder)
គឺជាស្ថានភាពមួយដែលនាឡិកាជីវសាស្ត្ររបស់អ្នកយឺតយូរ ក្នុងការកំណត់ម៉ោងគេង និងភ្ញាក់។ ជាលទ្ធផល អ្នកអាចចូលគេងយឺត ហើយភ្ញាក់មកវិញយឺតជាងមនុស្សដទៃទៀត។ វាមិនគ្រាន់តែជាចំណូលចិត្តក្នុងការគេងយប់ជ្រៅ និងភ្ញាក់យឺតប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវាជាជំងឺដំណេកម្យ៉ាងដែលធ្វើឱ្យអ្នកពិបាកមានទំលាប់គេង និងភ្ញាក់ដូចមនុស្សទូទៅ។
បញ្ហាដំណេកបណ្តាលមកពីដូរតំបន់ពេលវេលា (Jet Lag)
គឺជាការរំខានបណ្តោះអាសន្ននៃវដ្ត សៀកាដៀន ដែលកើតឡើងនៅពេលអ្នកធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់តំបន់ពេលវេលា។ រោគសញ្ញារួមមាន គេងមិនលក់ពេលយប់ ងងុយគេងពេលថ្ងៃ អស់កម្លាំង ឈឺក្បាល ឈឺក្រពះ និងគេងមិនលក់។
ការជួយខ្លួនឯង ចំពោះបញ្ហាដំណេក
បញ្ហាដំណេកមួយចំនួន អាចតម្រូវឱ្យមានការពិគ្រោះជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិតឯកទេស។ ប៉ុន្តែ អ្នកអាចសាកល្បងជួយខ្លួនឯងសិន ដោយចាប់ផ្តើមពីការកែលម្អទម្លាប់រស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់អ្នក ដើម្បីឱ្យមានការគេងលក់ស្រួល ក្នុងរយៈពេលវែង។ ទម្លាប់នោះមានដូចជា ការគេងទៀងទាត់ពេលវេលា ហាត់ប្រាណទៀងទាត់ ការគ្រប់គ្រងភាពតានតឹងចិត្ត បន្ថយជាតិកាហ្វេអ៊ីន ជាតិអាល់កុល និងជាតិនីកូទីនជាដើម។ ទម្លាប់ផ្សេងៗទៀតដូចជា រៀបចំបន្ទប់គេងឱ្យមានផាសុខភាព (ភាពស្ងប់ស្ងាត់ ងងឹត និងត្រជាក់) ការងូតទឹកក្តៅមុនពេលគេង ការអានឬស្តាប់ចំរៀង ការបិទអេក្រង់ យ៉ាងហោចណាស់មួយម៉ោងមុនពេលចូលគេង ការជៀសវាងការហូបច្រើន និងផឹកវត្ថុរាវច្រើនពេកនៅពេលយប់។
ដូចគ្នាដែរ អ្នកត្រូវត្រឡប់ចូលគេងវិញ ពេលរលឹកពីគេង។ តែប្រសិនបើអ្នកមានបញ្ហាក្នុងការគេងលក់វិញ សូមព្យាយាមផ្តោតអារម្មណ៍ទៅលើការដកដង្ហើម ការធ្វើសមាធិ ឬអនុវត្តបច្ចេកទេសបន្ធូរអារម្មណ៍ផ្សេងទៀត។
ពេលណាត្រូវការជំនួយពីវេជ្ជបណ្ឌិត
ប្រសិន បើអ្នកបានសាកល្បងវិធីព្យាបាលដោយខ្លួនឯងច្រើនមុខ ដោយមិនជោគជ័យ សូមណាត់ជួបជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិតឯកទេស ជាពិសេសប្រសិនបើ៖
បញ្ហាដំណេករបស់អ្នក គឺមានការងងុយគេងពេលថ្ងៃ ហើយការជួយខ្លួនឯងមិនបានធ្វើឱ្យរោគសញ្ញារបស់អ្នកប្រសើរឡើង។
អ្នកគេងជាមួយអ្នកប្រាប់ថា៖ អ្នកគេងស្រម៉ុកខ្លាំង គេងស្ទះៗ ឬក៏ដូចជាឈប់ដកដង្ហើមអំឡុងពេលគេង។
ពេលខ្លះ អ្នកដេកលក់នៅពេលវេលាមិនសមរម្យ ដូចជាពេលនិយាយ ពេលដើរ ឬញ៉ាំជាដើម។
សូមអ្នកផ្តល់ជូនវេជ្ជបណ្ឌិតរបស់អ្នកនូវព័ត៌មាន ឱ្យបានច្រើនតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន រួមទាំងព័ត៌មានពីកំណត់ហេតុនៃការគេងរបស់អ្នក។
“ជំងឺផ្លូវចិត្តដែលអាចព្យាបាលជាសះស្បើយ”